Nhà ở công nhân và sản xuất ‘ba tại chỗ’ – Bài 1: Vì sao hầu hết KCN chưa có nhà ở công nhân?

Cơ chế đã có hơn 10 năm trước

Từ tháng 4/2009, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 66/2009/QĐ-TTg về việc tạo điều kiện ưu đãi và khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia đầu tư nhà ở cho công nhân cho lao động thuê tại các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế theo phương thức xã hội hóa.

Chính phủ cũng giao cho Ban Quản lý các KCN, Công ty đầu tư hạ tầng làm chủ đầu tư các dự án nhà ở công nhân với mục tiêu phấn đấu đến năm 2015 có khoảng 50% công nhân lao động tại các khu công nghiệp có nhu cầu được giải quyết chỗ ở. Theo Quyết định 66, các dự án nhà ở công nhân được miễn tiền sử dụng đất, được vay vốn ưu đãi và được cung cấp miễn phí các thiết kế mẫu.

Tiếp theo đó, năm 2013, Chính phủ đã giao Ngân hàng Nhà nước chủ trì, dành 30.000 tỷ đồng thông qua tái cấp vốn cho các ngân hàng thương mại để hỗ trợ cho vay đối với một số đối tượng gặp khó khăn về nhà ở và doanh nghiệp xây dựng nhà ở xã hội, doanh nghiệp chuyển đổi từ nhà ở thương mại sang nhà ở xã hội; hỗ trợ cho các đối tượng khách hàng có nhu cầu mua, thuê nhà ở thương mại có quy mô diện tích vừa và nhỏ, giá thấp dưới 1,05 tỷ đồng.

Tháng 10/2015, Chính phủ tiếp tục ban hành Nghị định 100/2015/NĐ-CP về phát triển và quản lý nhà ở xã hội, đây là khung pháp lý quan trọng cho phát triển nhà ở xã hội phục vụ cho đối tượng có thu nhập thấp trong đó có công nhân tại các KCN.

Mới đây, ngày 1/4/2021, Chính phủ vừa ban hành Nghị định 49/2021/NÐ-CP “sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 100/2015/NÐ-CP ngày 20/10/2015 về việc phát triển và quản lý nhà ở xã hội. Trong đó có nội dung đáng chú ý là khi lập, phê duyệt quy hoạch xây dựng KCN, cơ quan có thẩm quyền phê duyệt quy hoạch phải xác định rõ diện tích đất phù hợp trên địa bàn để xây dựng nhà ở xã hội, thiết chế của công đoàn đảm bảo đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội để phục vụ công nhân, người lao động làm việc tại KCN đó.

Khó tiếp cận nguồn vốn ưu đãi

Về hành lang pháp lý khung để khuyến khích đầu tư nhà ở xã hội đã cho đến nay đã được Chính phủ ban hành tương đối đầy đủ, tuy nhiên đối với những dự án đã triển khai trước đây thì vẫn còn nhiều vướng mắc khiến cho nhiều dự án mất nhiều năm làm thủ tục mà vẫn chưa tiếp cận được nguồn vốn vay ưu đãi.

Chia sẻ khó khăn trên với Nhadautu.vn, ông Võ Ngọc Hồ, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Xây dựng hạ tầng KCN Cần Thơ cho biết, cuối năm 2013, UBND TP. Cần Thơ đã chỉ đạo thí điểm xây dựng nhà ở công nhân ở KCN Trà Nóc và KCN Thốt Nốt.

Trong đó Công ty Xây dựng hạ tầng KCN Cần Thơ được giao làm chủ đầu tư Dự án nhà ở công nhân KCN Trà Nóc thuộc phường Phước Thới, quận Ô Môn với diện tích đất xây dựng 7.467m2, tổng diện tích sàn 24.747,8m2 gồm 2 block chung cư 5 tầng với 522 căn hộ, phục vụ 4.000 lao động.